DƯ ÂM CHUYẾN DU XUÂN CHÙA YÊN TỬ- BA VÀNG
“Mênh mênh mang mang , phù vân Yên Tử
Vi vi vu vu trúc lâm thiên tử”
Tôi đã từng nghe bài hát: “Trên đỉnh phù vân” của nhạc sĩ Phó Đức Phương từ rât lâu và trong tâm tưởng, tôi luôn mơ ước có một ngày đặt chân lên đất Yên Tử. Quả thật, như mong muốn của tôi, ngày 11 tháng 3, Hệ thông giáo dục Bill Gates có tổ chức cho giáo viên du xuân ở chùa Yên Từ.
Yên Tử là một ngọn núi đẹp nổi tiếng ở nước ta với những con suối trong vắt, lững lờ như vải lụa uốn quanh những rừng trúc, rừng tùng xanh bạt ngàn, thấp thoáng ẩn hiện là những ngọn tháp và đền chùa cổ kính. Nơi đây xưa kia là kinh đô Phật giáo với phái thiền Trúc Lâm nổi tiếng mà người sáng lập là một anh hùng dân tộc – vua Trần Nhân Tông (1258-1308).
Yên Tử là ngọn núi cao nhất nằm ở phía Tây Bắc thị xã Uông Bí thuộc tỉnh Quảng Ninh, cách trung tâm thị xã 17 km. Đứng ở độ cao 1068m, trên đỉnh núi, tôi có thể bao quát cả vùng Đông Bắc rộng lớn với những đảo nhỏ thấp thoáng trong Vịnh Ha Long như một bức tranh, xa xa là dòng xông Bạch Đằng cuộn sóng. Dọc con đường hành hương, đến chân núi là suối Giải Oan ngoằn ngoèo lượn khúc, nước trong vắt chảy róc rách qua những viên đá bóng nhẵn.
Tục truyền xưa kia vua Trần Nhân Tông nhường ngôi lại cho con trai là Trần Anh Tông rồi tìm đến cõi Phật. Rất nhiều cung tần và mỹ nữ đã đi theo và khuyên ông trở về nhưng không được nên họ lao mình xuống suối tự vẫn. Vua Nhân Tông thương cảm cho họ nên lập một ngôi chùa siêu độ để giải oan, từ đó chùa và con suối mang tên là Giải Oan Cốc. Chùa được trùng tu nhiều lần, ẩn mình trong những lùm cây soi bóng xuống suối trong uốn quanh trước mặt.
Từ Giải Oan Cốc leo ngược mỗi lúc một cao và khó đi. Ven đường là hàng tùng cổ khoảng 700 đến 800 năm tuổi, thân rất to rắn chắc, rễ bò lan mặt đường như những con trăn lớn đang trườn mình thành những bậc thang vững chắc để đi. Đến dốc Voi phục, tục truyền xưa kia vua Trần Anh Tông lên thăm chùa Hoa Yên – nơi tu hành của Trần Nhân Tông, đều phải xuống kiệu leo bộ lên chùa. Bên cạnh dốc Voi phục là Hòn Ngọc, trên đỉnh có nhiều tháp và mộ, vôi lở gạch rêu. Đó là nơi yên nghỉ vĩnh hằng của các vị sư trụ trì chùa Yên Tử.
Qua Hòn Ngọc đến cụm tháp Huệ Quang là tháp của Ngự Giác hoàng Trúc Lâm – Trần Nhân Tông. Tháp có 6 tầng, cao 10m làm bằng đá. Tầng thứ 2 của tháp đặt tượng thờ Trần Nhân Tông được coi là tác phẩm điêu khắc có giá trị nhất ngày nay, được làm bằng đá cẩm thạch, chạm trổ rất đẹp. Pho tượng đạt trình độ điêu khắc cao, toát lên những nét điềm đạm phúc hậu của những bậc siêu phàm giải thoát.
Chúng tôi hành hương đi theo một lối được lót bằng gạch cổ, phía trên mặt trang trí hình hoa cúc – điển hình cho gạch đời Trần. Lối lên chùa đá được ghép thành bậc, cuối đường là thềm chùa Vân Yên sau này đổi thành Hoa Yên, nhân dân vùng vẫn gọi cái tên xa xưa là chùa Yên Tử. Trước chùa là cây đa già cỗi, khẳng khiu. Phía sau chùa Hoa Yên chúng tôi ghé thăm vết tích của chùa Phổ Đà. Thêm vào thì có những ngọn tháp được xây bằng gạch men xanh nhưng đã bị sụp đổ nay chỉ còn một hòn gạch hình đầu sư tử làm di tích cho vẻ đẹp của tháp khi xưa. Từ chùa Hoa Yên men theo sườn núi tới Am Thiền Định được coi là nơi vua Nhân Tông ngồi thiền khi xưa.
Leo lên một đoạn dốc thẳng đứng, chúng tôi được thưởng ngoạn cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp có tên Trúc Lâm. Cả rừng trúc xanh bạt ngàn biếc mắt, khi một làn gió nhẹ đưa mây trắng phủ kín. Tạo nên một khung cảnh nên thơ và một gam màu đầy sống động cho bức tranh Yên Tử.
Rồi rừng trúc lại hiện ra khi mây trắng trôi đi. Cảnh hư hư, thực thực rừng trúc lúc ẩn lúc hiện làm cho chúng tôi thấy mình như lạc vào cõi tiên. Rời chốn thần tiên đến chùa Bảo Sái, cheo leo bên vách núi, đi tiếp đến chùa Vân Tiêu cách xa chân núi 4000m, được coi là ranh giới giữa cõi trần và cõi tiên. Từ đây càng lên cao càng mát, nhìn xuống dưới chỉ thấy màu xanh ngắt của rừng cây trùng trùng điệp điệp! Leo cao nữa là đoạn đường khó đi, được coi là quãng đường gian nan nhất khi du chúng tôi đến cõi Phật, dốc đá dựng đứng cheo leo bên vực thẳm.
Cổng chùa còn mang những vết tích từ xa xưa, hình thành nên một ngọn núi có rất nhiều vỏ sò, vỏ ốc, chúng tôi như thấy mình đứng trên ngọn núi vừa nhô lên khỏi mặt biển. Qua cổng trời lên đỉnh núi không xa nhưng khó đi và độ cao khoảng 1.068m cửa núi được đặt ở gần một tảng đá phẳng lớn, trên đó có một ngôi chùa bằng đồng cổ kính tên là Thiên Trúc Tự (chùa Đồng). Đứng ở đỉnh núi sẽ thấy những đám mây trắng bồng bềnh như suối vờn quanh, hơi nước ngưng lại trên da, tóc thành những giọt sương trong mát lạnh. Không khí trong lành làm cho chúng tôi cảm thấy tiêu tan mọi mệt nhọc, nhẹ nhàng, và thanh thản, khó diễn tả được thành lời, sau quãng đường đầy gian nan, chúng tôi tìm đến nơi này.
Buổi chiều, chúng tôi còn được đến thăm Chùa Ba Vàng là một ngôi chùa tọa lạc trên lưng chừng núi Thành Đẳng, thuộc Phường Quang Trung, Thành phố Uông Bí tỉnh Quảng Ninh.Từ năm 2007, Đại đức Thích Trúc Thái Minh, thuộc Hệ phái thiền Trúc Lâm Yên Tử được nhân dân địa phương thỉnh về trụ trì chùa. Được sự giúp đỡ của chính quyền và nhân dân địa phương cùng sự công đức của nhân dân thập phương, ngài đã tiến hành xây dựng lại ngôi chùa này ngày một khang trang, trở thành địa chỉ hành hương thu hút rất đông đảo tín đồ và khách tham quan, đồng thời cũng là nơi tu học của rất nhiều Phật tử.
Tổ chức Kỷ lục Việt Nam năm 2014 đã công nhận Chùa Ba Vàng là ngôi chùa trên núi có tòa chính điện lớn nhất đạt kỷ lục Việt Nam kể từ ngày 9 tháng 3 năm 2014
Cho đến nay, vẫn chưa có câu trả lời chính xác chùa Ba Vàng được khai sơn từ khi nào. Tuy nhiên chùa xưa chỉ còn là phế tích, để phát huy giá trị văn hóa lịch sử ngôi chùa liên tiếp được đầu tư tôn tạo. Ban đầu chùa được xây dựng bằng gỗ và sau đó năm 1993 chùa được trùng tu lại bằng xi măng. Cảnh chùa Ba Vàng mang đến cho chúng tôi sự thanh thản, tĩnh tâm lạ thường.
Đoàn chúng tôi tạm biệt chùa Ba Vàng và Yên Tử lúc 18 giờ 30, mặc dù đã muộn, nhưng ai cũng vẫn luyến tiếc thật nhiều bởi cảnh chùa Ba Vàng càng về đêm càng đẹp lung linh lạ kì.
Tạm biệt chùa Ba Vàng và Yên Tử, nhưng lòng tôi vẫn mơn man câu hát của nhạc sĩ Phó Đức Phương:
“ Lên đỉnh núi cao, cách trời ba thước, thăm thẳm sông dài
Vào rừng trúc mai, véo von con sáo sậu
Ta muốn hỏi một câu, bao giờ thôi tơ vương?"
Quả thật, tạm biệt rồi mà trong lòng vẫn biết bao tơ vương. Tôi thầm cảm ơn Hệ thống giáo dục Bill Gates đã tổ chức cho chúng tôi chuyến du xuân thật ý nghĩa. Chuyến du xuân không chỉ giúp chúng tôi mở mang kiến thức, hiểu biết về thắng cảnh quê hương mà còn bồi đắp thêm cho chúng tôi tình yêu, lòng tự hào về những gia trị văn hóa tốt đẹp nghìn đời của dân tộc . ( Cô giáo Nắng Hồng )